بازار بورس چیست؟
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم اندیشه ی ایجاد بازار بورس زمانی شکل گرفت که عده ای از بازرگانان اروپایی از فعالیت های تجاری خود ضرر کردند، بنابراین به فکر راه حلی افتادند تا به وسیله ی آن بتوانند جلوی این ضرر را بگیرند و یا آن را به حداقل برسانند.
نتیجه آن شد که تعدادی از بازرگانان عده ای را در فعالیت های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کنند.
این تجربه موفقیت آمیز بود لذا به تدریج هر تاجری سعی می کرد تا فعالیت های تجاری خود را با این روش ادامه دهد؛ به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیت های بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوب تر بود.
رفته رفته این تجربه قانونمند شد و به تشکیل شرکت های سهامی تبدیل گردید. اولین تجربه مربوط به تشکیل یک شرکت سهامی در کشور روسیه بود که در سال ۱۳۵۳ میادی تصمیم گرفت کالاهایی را بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین ببرد و این کاری بود که احتمال ضرر در آن بیشتر بود.
برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایه ی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کار با موفقیت صورت گرفت.
بعدها با گسترش مبادلات در اروپا به سرمایه های زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تأسیس شدند و بورس نام گرفتند.
اولین بازار بورس دنیا
اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و امروز اکثر کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد.
بورس کلمه ای فرانسوی است و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می باشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی گردد.
دوره آموزشی از پایه تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگ زاده ای به نام «واندِر بورس» جمع می شدند و به خرید و فروش کالاهای خود بر اساس حراج می پرداختند.
از آن تاریخ به بعد مکان هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می کردند و به تدریج شکل توسعه یافته تر و مسقف به خود گرفت، بورس می گفتند.
فلسفه کلیدی شکل گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت ها و پروژه های آن ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است.
تاریخچه بورس ایران
مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵هجری شمسی برمی گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره تأسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.
در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.
در اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیر کل این بازار برای مشارکت در راه اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.
حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۴۶ و با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که بزرگ ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.
تاریخچه پیدایش بازار بورس
بورس چیست؟
برای شناخت و فهمیدن این موضوع که واقعا بورس چیست و آشنایی بیشتر با آن بهتر است از “بازار” و تعریف آن شروع کنیم. در یک تعریف ساده، می توان گفت که:
- بازار مکانی است که در آن خرید و فروش صورت می گیرد.
- ساده تر این است که بگوییم هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معامله ای صورت پذیرد بازار تشکیل شده است.
- این شرایط می تواند مکان خاصی یا شبکه ای ارتباطی مثل اینترنت باشد.
- در بازارها به طور کلی دو نوع دارایی، دارایی های واقعی و دارایی های مالی، مورد معامله قرار می گیرند.
- دارایی های واقعی همان دارایی های فیزیکی هستند (مثل زمین، ساختمان و انواع کالا مانند ماشین، لوازم خانگی و …)
- دارایی های مالی و دارایی های کاغذی و بهتر بگوییم اسنادی هستند، مثل سهام و اوراق مشارکت.
بورس بازاری است که در آن دارایی های مختلف مورد معامله قرار می گیرد.
انواع بازار بورس
از این رو، انواع بازارها را می توان به سه دسته ی کلی زیر طبقه بندی کرد.
۱- بورس کالا
بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دائم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمول مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند. مثل بورس نفت و بورس گندم.
۲- بورس ارز
در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول های خارجی انجام می گیرد. این بورس در کشور ما فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.
۳- بورس اوراق بهادار
در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به طور رسمی و دایٔمی در محل معینی تشکیل می شود “بورس اوراق بهادار” می گویند ولی ما در این نوشته برای اختصار آن را بورس یا بورس اوراق بهادار می گوییم.
بورس اوراق بهادار چه می کند؟
کار اصلی بورس اوراق بهادار این است که، زمینه ای فراهم می آورد تا دو گروه از مردم، به طور قانونی، در یک فعالیت اقتصادی شریک و علاوه بر تأمین نیازهای یکدیگر، از منفعت و سود این فعالیت بهره مند شوند.
این دو گروه سرمایه گذاران و سرمایه پذیران می باشند. اصول در یک تقسیم بندی ساده، افراد جامعه را می توان به دو گروه تقسیم کرد:
یک گروه کسانی که پول، سرمایه و یا پس انداز دارند اما نمی توانند با آن کار کنند.
گروه دوم کسانی که توانایی انجام فعالیت های اقتصادی دارند اما سرمایه و پول کافی ندارند.
حال برای شما که این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم این دو گروه علاوه بر این که یکدیگر را نمی شناسند و تعداد آنها نیز کم نیست دارای ویژگی های مختلفی هستند.
به عنوان مثال، همه ی سرمایه گذاران به یک اندازه پس انداز ندارند. برخی دارای مبالغ اندک و برخی صاحب مبالغ کلان می باشند، سلیقه ی این افراد هم برای سرمایه گذاری متفاوت است، مثلا عده ای تمایل به سود کم در کوتاه مدت دارند و عدهای به دنبال سود بیشتر ولی در درازمدت اند و ده ها ویژگی دیگر.
سرمایه پذیران نیز از ویژگی های مختلف برخوردارند، برای مثال، هر گروه در زمینه ی خاصی فعالیت می کنند، با توجه به نوع فعالیت شان سودهای متفاوتی پرداخت می کنند، در اداره ی مراکز تولیدی خود سلیقه ی متفاوت دارند و… حال با این همه ویژگی های متفاوت چگونه می توان بین این دو گروه رابطه برقرار کرد تا همه ی آنها ضمن قبول شرایط یکدیگر حاضر به شراکت شوند؟
یکی از کارهای اساسی این بازار همین است که با ایجاد یک فضای مناسب و قانونمند زمینه ای فراهم آورد تا از طریق آن برآوردن تمامی خواسته های قانونی طرفین با حفظ حقوق آنها میسر شود.
سهم یا سهام چیست؟
اگر سرمایه شرکت های سهامی را به قسمت های برابر و مساوی تقسیم کنیم هر قسمت برابر با یک سهم می شود. این سهم، نشان دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. دارنده سهم نمی تواند به نسبت سهم خود ادعایی برای مالکیت بخشی از دارایی های شرکت داشته باشد.
در عوض، به اندازه سهم خود در شرکت، دارای حق و حقوق است. بر اساس این حق، سهام دار می تواند از منافع شرکت استفاده کند، در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهیم خواهد شد.
معمولا سهام شرکت ها به دو قسمت «سهام عادی» و «سهام ممتاز» تقسیم می شوند. سهام ممتاز که انتشار آن در ایران صورت نمی پذیرد نوعی بدهی شرکت به مالک سهام ممتاز است و اغلب دارای نرخ سود یا بهره تعیین شده است.
اما سهام عادی یا همان سهام موجود در بازار سرمایه دارای نرخ سود یا بهره ثابت نیست و میزان مالکیت سهام دار از منافع و حقوق شرکت را بیان می کند. اگر سرمایه شرکت های سهامی عام را (که حداقل ۵ سهام دار دارند) بر عدد ۱۰۰۰ ریال تقسیم کنیم، تعداد سهام آنها به دست می آید.
حل مشکلی بزرگ در بازار سهام بورس
بورس یک مشکل بسیار بزرگ دیگر را نیز حل کرده است، به طوری که می توان ادعا کرد حل این مشکل باعث گسترش سرمایه گذاری در بورس و در نتیجه توسعه یافتگی و پیشرفت سریع تر کشورهای جهان شده است.
آن مشکل این است که اگر افراد مختلفی که با سرمایه های متفاوت وارد بورس شده و در فعالیت های اقتصادی بزرگ شریک می شوند، بخواهند، در هر زمان که تصمیم بگیرند، سهم و سرمایه ی خود را به قیمت مناسب بفروشند، باید چه کار کنند؟
به عنوان مثال اگر فردی ۱۰۰ سهم از ۱۲۵ میلیون سهم یک کارخانه ی سیمان را دارا باشد و تصمیم بگیرد آن را همین امروز بفروشد چگونه می تواند قیمت سهام خود را مشخص کند؟ چطور می تواند قیمت کارخانه را محاسبه نماید تا بر اساس آن قیمت سهم خود را مشخص کند؟ چه قدر زمان، چه تعداد افراد و چقدر هزینه برای این کار لازم است؟
بورس این مشکل را حل کرده و سازوکاری را طراحی کرده است که هر فرد با هر میزان سهم، در هرروز تصمیم به فروش سهامش بگیرد بتواند از قیمت سهام خود آگاه شود و یا حتی اگر تصمیم به فروش نداشته باشد قیمت روز سهام خود را بداند. هم چنین شاخص بورس نماینده برآیند سهم های بورس است.
به جز کسب سود، یکی از مزایای سرمایه گذاری در بورس این است که با مبالغ سرمایه اندک هم می توانیم وارد بازار شویم و به همین خاطر است که برای شروع و کسب تجربه نگرانی چندانی بابت از دست دادن سرمایه مان نخواهیم داشت.
مزایایی که بورس به همراه می آورد فقط متوجه فرد سرمایه گذار نیست؛ بلکه می تواند به وضعیت اقتصادی عموم جامعه هم کمک کند زیرا امکان سرمایه گذاری افراد با سرمایه های اندک را هم فراهم می کند و ضمن کنترل نقدینگی در جامعه باعث می شود که توزیع ثروت از روندی عادلانه تر پیروی کند.
اگر مردم با سرمایه های نه چندان کلان به بازار بورس بیایند و در آن سرمایه گذاری صورت بدهند، علاوه بر اینکه می توانند از رکود پول خود جلوگیری نمایند به رشد صنعت و فعالیت شرکت های مختلف هم کمک خواهند کرد.
کارگزاری چیست؟
همان طور که شما جهت افتتاح حساب بانکی به یکی از شعب بانک های مورد تائید بانک مرکزی و یا جهت اخذ یکی از خدمات صنعت بیمه به شعب شرکت های بیمه مورد تائید بیمه مرکزی مراجعه می فرمایید، برای ورود به بورس و سرمایه گذاری در آن بایستی به یکی از کارگزاری های مورد تائید سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه نمایید.
در واقع شما با مراجعه به کارگزاری بورس بایستی فرم های تعریف شده توسط سازمان را پر نموده و هم چنین در سامانه سجام ثبت نام نمایید و پس از آن طی دو روز کاری کدی یکتا برای شما صادر می گردد که به کد بورسی معروف است.
پس از صدور این کد شما می توانید اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس نمایید. در واقع کارگزاران بورس به عنوان واسطی می باشند تا شما بتوانید به راحتی معاملات بازار را انجام دهید (توجه فرمایید که ثبت نام در کارگزاری ها به صورت رایگان انجام می گیرد و تنها بابت ثبت نام در سامانه سجام از شما مبلغی دریافت می گردد).
شما از طریق سامانه معاملات آنلاین، اینترنتی یا حضوری درخواست خود را ثبت نمایید و پس ازآن کارگزاری به نمایندگی از شما در بازار معامله را به انجام می رساند.
برای درک بهتر نقش کارگزاری فرض کنید که کارگزاری ها نبودند؛ در این صورت شما برای انجام معاملات در بازار سهام مجبور بودید در ساعات فعالیت بازار، دائماً در ساختمان مرکزی بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می شدید و در بین جمعیت انبوه معامله گران که در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر می باشند حاضر شده و درخواست خود را در همهمه موجود اعلام می کردید و حالا ممکن بود تلاش شما به نتیجه برسد، درحالی که با وجود کارگزاری ها شما به راحتی در قیمت و تعداد مدنظر خود سفارش را ثبت نموده و پس از آن تمامی فعالیت ها به صورت خودکار انجام می گیرد و خرید یا فروش انجام می گیرد.
شاخص بورس چیست؟
این شاخص همان چیزی است که همیشه در اخبار و رسانه ها از آن به عنوان «شاخص بورس تهران» صحبت می شود. شاخص کل در بین افراد فعال در بازار بورس و سرمایه گذاری یکی از پرکاربردترین شاخص ها به شمار می رود. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس است.
به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنیم. فرض کنید از سهام تمام شرکت های بورسی هر کدام یک عدد سهم را می خرید. در این صورت، تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.
پس این شاخص، هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه ای که شرکت ها به شما پرداخت می کنند را محاسبه می کند.
پرتفوی یا سبد سهام چیست؟
به مجموعه سهام خریداری شده توسط سرمایه گذار، پرتفو می گویند. در واقع، پرتفوی یا سبد سهام به این موضوع اشاره می کند که باید سرمایه خود را بین چندین دارایی مالی مختلف تقسیم کنید تا از این راه بتوانید ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهید.
اصطلاحی در دنیا رایج است که می گوید: «هیچ گاه تمام تخم مرغ هایت را در یک سبد نگذار» این اصلاح را می توان در مورد پرتفوی به کار گرفت.
اجازه بدهید با یک مثال ساده، مفهوم سبد سهام را برایتان روشن تر کنیم. تصور کنید که شما ۲۰ میلیون تومان برای سرمایه گذاری در بورس اختصاص می دهید و آن را بین چهار سهم مختلف تقسیم می کنید. در این حالت شما یک سبد سرمایه گذاری تشکیل داده اید.
عرضه اولیه سهام چیست؟
به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بازار بورس اشاره می کند که در آن، درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار در بازار بورس عرضه می شود.
تجربه نشان داده که تقریبا همه عرضه های اولیه ای که در بورس انجام می شوند سودآور هستند. توجه داشته باشید که عرضه اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، تازه کار خودش را شروع کرده است. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.
حتی گاهی شرکت های دولتی با سال ها سابقه کار در این عرضه شرکت کنند. شرایط خرید و فروش سهام در عرضه های اولیه کمی با سهام های عادی متفاوت است.
EPS و DPS چیست؟
EPS یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی در بین سرمایه گذاران تازه کار و حرفه ای است. هرجا که وضعیت سهام یک شرکت از طرف سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد به شکل مستقیم یا غیر مستقیم پای eps نیز در میان است.
در واقع EPS یکی از مهم ترین مفاهیمی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکتها در بورس تاثیر می گذارد. زمانی که شما سرمایه گذاری در بورس را شروع می کنید همیشه به اشکال مختلف با این کلمه درگیر هستید.
اگر بخواهیم خیلی ساده تعریف کنیم که eps چیست می توانیم بگوییم که eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت بدست می آید.
کلمه dps مخفف عبارت Dividend Per Share است. dps آن قسمتی از eps است که بین سهامداران تقسیم می شود. درصد سود تقسیمی یا dps در بین شرکتها متفاوت است. شرکت ها سیاست های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند. برخی ترجیح می دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند.
اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح های توسعه ای، اختصاص می دهند. حال اینکه چه مقدار از eps به عنوان dps بین سهامداران تقسیم شود، در مجمع شرکت تصمیم گیری می شود.
افزایش سرمایه چیست؟
افزایش سرمایه یکی از روش های تامین مالی شرکتهاست. شرکتها برای اینکه بتوانند فعالیت های خود را توسعه دهند و قدرت رقابت خود را حفظ و یا افزایش دهند اقدام به افزایش سرمایه می کنند. در برخی از مواقع نیز این کار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت صورت می گیرد. این تامین منابع مالی جدید می تواند به شکل های مختلفی صورت پذیرد.
هنگامی که یک شرکت در بورس اوراق بهادار بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند. تفاوت اصلی بین انواع روش های افزایش سرمایه، در محل تامین این منابع جدید است.
انواع افزایش سرمایه
اگر بخواهیم یک دسته بندی از انواع روش های افزایش سرمایه داشته باشیم، می توان ۴ دسته کلی در نظر گرفت:
- از محل سود انباشته (سهام جایزه)
- از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
- از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
- به روش صرف سهام
چرا سرمایه گذاری در بورس؟
سرمایه گذاری در بورس می تواند نقش بسیار زیادی در رونق اقتصادی داشته باشد. چون با این کار منابع مالی مورد نیاز بنگاه های اقتصادی برای توسعه فعالیت ها تأمین شده و در نتیجه رونق کسب وکار، اشتغال زایی و رشد و شکوفایی اقتصاد کشور را به دنبال خواهد داشت.
در پاسخ باید گفت مهم ترین مزایای بورس برای سرمایه گذاران به شرح ذیل است:
کسب درآمد
سرمایه گذاری در بورس اگر همراه با تجزیه و تحلیل مالی و به صورت آگاهانه باشد، از دو طریق این هدف را تأمین می کند: یکی دریافت سود نقدی (DPS) و دیگری افزایش قیمت سهام.
امنیت و شفافیت در سرمایه گذاری
یکی از مهم ترین مزایای سرمایه گذاری در بورس، امنیت در سرمایه گذاری و برخورداری از حمایت قانون و مقررات است. همچنین شرکت هایی که در آن ها سرمایه گذاری می کنید موظف هستند کلیه اطلاعات حائز اهمیت خود اعم از اطلاعات مالی، برنامه ها و … را به سازمان بورس اعلام کنند.
حفظ سرمایه در مقابل تورم
ارزش پول در طول زمان خود به خود کاهش می یابد و با توجه به تورم موجود در جامعه در صورتی که افراد پس اندازهای خود را در جای مناسبی سرمایه گذاری نکنند ارزش آن کاسته خواهد شد.
افراد با خرید سهام یک شرکت در واقع به نسبت سهمی که خریداری کرده اند، در منافع این شرکت یعنی دارایی های شرکت و همچنین سود و زیان آن سهیم می شوند.
طبیعتاً در طول زمان، اولاً ارزش دارایی های شرکت متناسب با تورم افزایش می یابد و ثانیاً، شرکت در اثر فعالیت های اقتصادی که انجام می دهد سود قابل قبولی به دست می آورد. در نتیجه افرادی که اقدام به خرید سهام شرکت ها می کنند می توانند سرمایه خود را در مقابل تورم حفظ کنند.
قابلیت نقد شوندگی
یکی از ویژگی های یک دارایی خوب، این است که قابلیت نقد شوندگی بالایی داشته باشد، یعنی بتوان آن را سریع به پول نقد تبدیل کرد. همین ویژگی از مهم ترین مزیت هایی است که بورس را از بازارهای دیگر به خصوص مسکن جدا کرده است و افراد زیادی را جذب خود کرده است.
سرمایه گذاری در بورس نیاز به آموزش دارد
سرمایه گذاری یک مهارت است که باید آموخته شود. تصور نکنید وجود سرمایه بدون دانش، می تواند موفقیت شما را در بازار بورس تضمین کند.
آموزش پیش نیاز اصلی سرمایه گذاری در بورس است. تنوع ابزارها و اثرپذیری همه جانبه از عوامل اقتصادی – سیاسی باعث می شود تا سرمایه گذاری بدون آموزش امکان پذیر نباشد. چرا که اگر انجام معاملات بدون شناخت لازم از بازار سرمایه انجام شود، نه تنها موجبات زیان و از دست رفتن سرمایه را فراهم می کند، بلکه می تواند منجر به رفتارهای هیجانی و در نهایت آسیب به بستر بازار سهام شود.
کتاب ها، مقالات و وب سایت های آموزشی مفیدی وجود دارند که می توانند از شما یک معامله گر باسواد بسازند. خانه سرمایه از سال ۱۳۹۰ با جمع آوری بهترین اساتید فعال در بازار و ارائه آموزش بورس در طی سالیان اخیر، توانسته دانش آموختگان زیادی را به این حوزه وارد کند. این آموزش ها در بخش های مختلف تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، روان شناسی بازار، تابلو خوانی، فیلتر نویسی و… طبقه بندی می شوند.
هرچقدر در بخش تحلیل شرکت ها بیشتر آموزش ببینید و مطالعه کنید، می توانید در معاملات خود حرفه ای تر شوید. البته بخش قابل توجهی از موفقیت معامله گران در مهارت آنان است نه صرفاً دانش! به خاطر داشته باشید، برای کسب سود باید هزینه بپردازید. این هزینه می تواند شهریه دوره آموزش بورس باشد یا ضرری که در معاملات دارید. شما انتخاب می کنید که کدام راه را بروید و کدام هزینه را بپردازید!
ویدیو مزایای سرمایه گذاری در بازار بورس
مزیت سرمایه گذاری در بورس-بخش اول
مزیت سرمایه گذاری در بورس-بخش دوم
مزیت سرمایه گذاری در بورس-بخش سوم
نقش بورس در اقتصاد
بازار بورس ازجمله بازارهای معاملاتی است که نقش به سزایی در رشد اقتصادی دارد. در واقع این بازار با جمع آوری پس اندازهای خرد و کلان بستری جهت کسب و کار و رونق اقتصادی فراهم می نماید، اما این مسئله تنها یک جنبه از موضوع را بررسی می کند.
جنبه مهم دیگر مربوط به شرکت های تولیدی، خدماتی و… که با فروش سهام خود به سهامداران از طریق این بازار اقدام به جذب منابع مالی مورد نیاز خود می کنند، درواقع یکی از مهم ترین و اولین نقش های این بستر معاملاتی تامین مالی شرکت هاست.
روش های تامین مالی به دو گروه عمده تقسیم می شوند:
- تامین مالی از منابع داخلی بنگاه: روش های تامین مالی سرمایه ای به روش هایی گفته می شود که سرمایه مورد نیاز از محل حقوق صاحبان سهام تامین شده و سرمایه گذاران در زمره مالکان شرکت قرار می گیرند. مانند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران یا فروش سهام
- تامین مالی از منابع خارج از بنگاه (ابزارهای بدهی): روش تامین مالی از طریق بدهی به معنای تامین منابع مالی مورد نیاز به روش استقراض از سرمایه گذاران خارج از سهامداران شرکت هست. تامین کنندگان مالی در این روش به طور معمول از بازدهی معینی بابت سرمایه گذاری انجام شده بهره خواهند برد.
این نقش بورس در بازار اولیه به اجرا گذاشته می شود.
نحوه دریافت کد بورسی
برای خرید و فروش سهام، در وهله اول کد بورسی نیاز خواهد بود، دریافت این کد از طریق کارگزاری های بورس امکان پذیر است. کارگزاران اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار بورس دارند و نقش آن ها یافتن خریدار برای فروشنده و فروشنده برای خریدار را است.
خرید و فروش سهام شرکت های بورسی در بازار، فقط توسط کارگزاران رسمی سازمان بورس اوراق بهادار امکان پذیر است. کد بورسی شناسه ای است که از سه حرف اول نام خانوادگی شما و ۵ عدد تصادفی تشکیل می شود.
کسی که دارای کد بورسی است می تواند از طریق نرم افزار معاملات آنلاین یا پنل معاملات اینترنتی، نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کند. نام دیگر معاملات آنلاین، معاملات برخط و نام دیگر معاملات اینترنتی، معاملات آفلاین است. هم اکنون این امکان وجود دارد تا علاقه مندان به بازار بورس از دو طریق در بورس ثبت نام کرده و کد بورسی دریافت کنند:
- دریافت کد بورسی به صورت حضوری
- ثبت نام اینترنتی در بورس و دریافت کد بورسی
در روش اول می توانید به یکی از کارگزاری ها مراجعه نمایید و با ارائه مدارک لازم، درخواست خود را برای دریافت کد سهامداری اعلام نمایید. پس از تکمیل و امضای فرم های مربوطه، کارگزاری اطلاعات شما را به شرکت بورس و شرکت سپرده گذاری ارسال می کند تا برای شما کد بورسی صادر شود. در شرایط معمول، صدور کد بورسی حدود ۲ روز کاری (از زمان تحویل کامل مدارک و اطلاعات) زمان نیاز دارد.
در روش دوم بدون مراجعه به کارگزاری می توانید برای دریافت کد بورسی، اینترنتی ثبت نام کنید. در حال حاضر تعداد اندکی از کارگزاری ها امکان کد گیری غیرحضوری را فراهم کرده اند. هر فرد حقیقی می تواند با ارائه مدارک زیر برای دریافت کد معاملات بورس و فرابورس اقدام کند:
- اصل و تصویر شناسنامه از صفحه اول و صفحه توضیحات
- اصل و تصویر رو و پشت کارت ملی
- مشخصات حساب بانکی (نام بانک، شماره حساب، شماره شبا، کد و نام شعبه، نوع حساب)
- تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی
- تکمیل فرم درخواست کد معاملات آنلاین (قرارداد معاملات برخط)
- تکمیل فرم قرارداد انجام معاملات اینترنتی
نحوه ثبت سفارش خرید و فروش سهام در بورس
بعد از دریافت کد بورسی شما نیاز دارید توسط پلتفرم (یا همان سایت و یا موبایل) کارگزاری بورس، خرید و فروش سهام انجام دهید. برای این کار لازم است از کارگزاری رمز بگیرید و با آن می توانید خرید آنلاین سهام و فروش سهام و یا خرید و فروش اسناد خزانه اسلامی (اخزا) و یا خرید و فروش تسهیلات مسکن و یا عرضه اولیه را در بورس، در هر جای جهان که اینترنت داشته باشید، انجام دهید.
آخرین تغییرات سازمان بورس در فرآیند صدور کد بورسی برای مشتریان جدید در بازار سرمایه، به شرح زیر است:
- گذشت یک ماه از زمان صدور کد بورسی
- قبولی در آزمون مربوطه
در راستای افزایش دانش افراد حقیقی که قصد معامله در بورس دارند، این آزمون توسط کانون کارگزاران برگزار شده یا توسط شرکت های کارگزاری و با نظارت و با تایید کانون کارگزاران بورس می باشد. آزمون به صورت حضوری و مجازی برگزار می شود. در صورت قبولی اشخاص در آزمون مذکور مشخصات مربوط به افراد حداکثر ظرف سه روز به سمات ارسال می شود و پس از طی فرآیندهای مربوطه کدهای معاملاتی از قابلیت معامله برخوردار می شوند.
همچنین در تبصره های این قانون آمده است که کانون کارگزاران بورس می تواند در راستای افزایش دانش مرتبط با بازار سرمایه و نیز ایجاد آمادگی بیشتر برای آن دسته از اشخاص حقیقی که متقاضی صدور کد معاملاتی هستند، اقدام به برگزاری دوره های آموزشی به صورت حضوری و مجازی کند.
یکی از مهم ترین تاثیرات این بخش از قانون جدید، افزایش آگاهی سهامداران است که منجر به بهبود معاملات آنان و سرانجام افزایش کارایی و عمق بازار سرمایه میگردد. با توجه به افزایش تعداد کدهای معاملاتی در بازار سرمایه، در حال حاضر افزایش آگاهی سهامداران یکی از مهم ترین دغدغه های قانون گذاران این حوزه می باشد.
تعهد شخص جهت عدم فعالیت در سیگنال فروشی (که در این صورت کد مسدود میشود)
در این راستا، دو بند مهم به تعهدنامه قبلی اضافه شده است، که به شرح زیر است:
- تعهد می کنم کلیه اقدامات اینجانب در چارچوب قوانین و مقررات و مقررات حاکم بر بازار سرمایه باشد و از هر گونه مشارکت و فعالیت (به ویژه در فضای مجازی) در زمینه هایی که طبق قوانین بازار اوراق بهادار نیازمند اخذ مجوز از سازمان است بدون اخذ مجوزهای لازم خودداری کنم. همچنین از عضویت و فعالیت در شبکه های اجتماعی، سایت ها و کانال هایی که برخلاف مقررات اقدام به ارائه تحلیل در خصوص اوراق بهادار می کنند و تحت عناوینی همچون سیگنال فروشی اقدام به اغوای قیمتی می کنند، خودداری و پرهیز کنم.
بدیهی است در غیر این صورت سازمان بورس و فرابورس می توانند کد معاملاتی اینجانب را مسدود کرده و علاوه بر آن برخوردهای قانونی را از طریق مراجع ذیصلاح نسبت به اینجانب پیگیری کنند. همچنین تعهد می کنم کلیه خسارات و زیان های ناشی از این گونه اقدامات که متوجه اینجانب باشد جبران کرده و حق هرگونه ایراد، اعتراض و پیگیری را نسبت به اقدامات سازمان، بورس و فرابورس از خود سلب و ساقط می کنم.
- اینجانب آگاهی کامل دارم که بازار سرمایه همراه با سود و زیان بوده و سرمایه گذاری همواره با مخاطرات و ریسک همراه است. سرمایه گذاری در این بازار مبتنی بر بررسی و تشخیص سرمایه گذار بوده و سود سرمایه از سوی هیچ شخص حقیقی یا حقوقی مورد تضمین نیست. لذا با علم به این مخاطرات مبادرت به دریافت کد معاملاتی و سرمایه گذاری در بازار سرمایه می کنم.
لازم به ذکر است خرید و فروش سهام شرکت های عرضه اولیه، خرید و فروش تسه و اوراق با درآمد ثابت و هم چنین خرید و فروش واحدهای صندوق سرمایه گذاری از قانون نامبرده مستثنی است.
انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
۱- سرمایه گذاری مستقیم در بورس:
منظور از روش مستقیم این است که سرمایه گذار با افتتاح حساب نزد کارگزاری ها به صورت مستقیم اقدام به خرید و فروش سهم کند. در سرمایه گذاری مستقیم شما با مراجعه به صورت تلفنی و یا از طریق اینترنت می توانید ضمن رصد بازار اقدام به خرید و فروش سهام شرکت های حاضر در بورس کنید.
برای این روش حرفه ای بودن در بازار سرمایه و شناخت کافی از سازوکار بورس و ابزارهای معامله گری ضروری است. افراد غیرحرفه ای نباید در سرمایه گذاری مستقیم سرمایه گذاری کنند چون، ریسک و چالش های حضور در بورس را افزایش می دهد.
۲- سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس:
سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس به این معنا است که به جای اینکه خودمان مستقیماً به خرید و فروش سهام بپردازیم، بازار را رصد کنیم و همه چیز را مورد بررسی مداوم قرار بدهیم، به افراد آگاه و متخصصی مراجعه می کنیم. این افراد متخصص به ما کمک می کنند، سرمایه خود را در حوزه های مختلف سرمایه گذاری به کار بگیریم.
انجام سرمایه گذاری با واسطه در بورس به کسانی که زمان و وقت کافی برای یادگیری اصول سرمایه گذاری و روش های سرمایه گذاری در بورس ندارند، در رسیدن به سود و درآمدی مطلوب کمک شایانی می کند. در این صورت با اتکا به افراد ماهر در بورس، ریسک سرمایه گذاری هم کاهش می یابد. سرمایه گذاری غیرمستقیم هم انواعی دارد:
- سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری
- سبد گردانی اختصاصی در بورس (سرمایه گذاری در بورس از طریق سبد گردان ها)
معرفی سایت شرکت مدیریت فناوری اطلاعات و کدال
در سایت شرکت مدیریت فناوری اطلاعات بورس به آدرس tsetmc اطلاعات تابلوی نمادهای معاملاتی سهام تمامی شرکت ها لیست شده است، لذا برای بررسی اطلاعات مربوط به تابلو همچون قیمت، تعداد معاملات، ارزش بازاری شرکت، تعداد سهام، شناوری سهام، سهامداران حقوقی عمده و… می توان به این سایت مراجعه کرد.
برای دریافت اطلاعات مربوط به عملیات شرکت ها همچون مقادیر و نرخ های فروش، سود ناخالص، عملیاتی و خالص و… می توان به سایت کدال مراجعه کرد.